Vrijedni kolekcionar blaga Bosne i Hercegovine Zoran Tarade na društvenim mrežama ponovo je objavio čarobnu fotografiju iz naše historije.
Ovaj put u pitanju je prizor iz starog Sarajeva koji je oduševio brojne korisnike Facebooka.
“Prelijep pogled. Nažalost, iz ovog ugla je više nećemo vidjeti”, navodi jedan od komentara.
Riječ je, dakako, o sinagogi Jevreja – Aškenaza, koja je od 2006. godine i nacionalni spomenik BiH.
Zavirimo li u historiju naše domovine, doznajemo kako se sefardski Jevreji masovnije naseljavaju u Bosnu i Hercegovinu poslije izgona iz Španije 1492. Prvi pisani trag o boravku Jevreja u Sarajevu potiče iz 1557. godine i predstavlja zapis u Sidžilu (sudska knjiga koju je vodio kadija, op.pr.) sarajevskog šerijetskog suda. Imali su tri hrama u Sarajevu: Veliki ili Stari hram iz 1581. godine, Novi hram, iz sedamdesetih godina 19. vijeka i treći hram na Bjelavama iz 1900-1901. godine.
Aškenaska grupacija Jevreja, pak, doselila se iz sjeverne i istočne Evrope tek poslije 1878. godine. Osnivaju svoju opštinu u Sarajevu nedugo nakon doseljavanja, tako da se već 1879. godine donosi odluka o izgradnji sinagoge. Projekat za Aškenasku sinagogu uradio je 1901. godine, a ko drugi nego čovjek koji je ovaj grad učinio tako lijepim – arhitekta Karlo Paržik.
Sarajevska Aškenaska opština se, prilikom izbora projekta za hram, rukovodila estetskim i ideološkim kriterijima zemalja i sredina iz kojih su njeni članovi doselili u BiH, tako da postoji mogućnost da je kao uzor poslužio budimpeštanski pseudomaurski hram, izgrađen 1860. godine. Tridesetog septembra 1902. godine, završena je izgradnja i izvršeno osvećenje prvog aškenaskog hrama u Sarajevu.
Sama gradnja povjerena je Ludwigu Jungwirthu, a unutrašnja obrada i oslikavanje majstoru Ludwigu Oisneru.
Objekat Aškenaske sinagoge u Sarajevu je projektovan i izgrađen u pseudomaurskom slogu, odnosno u mudejar stilu, koji se kao specifičan vid eklektičkog izraza javlja u Sarajevu dolaskom Austrougarske monarhije. Uzori su uglavnom traženi u egipatskom islamskom graditeljstvu i transponirani su na nove objekte u Bosni.
Hram se nalazi na lijevoj obali Miljacke, između mostova Drvenija i Ćumurija.
Nakon Drugog svjetskog rata i velikog stradanja sarajevskih Jevreja Aškenaška sinagoga je ostala jedini aktivni jevrejski hram u Sarajevu.
Izvor: radiosarajevo.ba
