Uspjeh građana
U selu Mrtvici, opštini Lopare, BiH, planirana je izgradnja spalionice medicinskog otpada nastalog od ljudi i životinja, koja će kako su mještani isticali narušiti zdravlje ljudi i ekologiju u ovom izrazito zemljoradničkom dijelu BiH.
Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske odbilo je kao neosnovan zahtjev firme „ZANNI“ d.o.o. Lukavac za izradu studije uticaja za spalionicu medicinskog otpada u naselju Mrtvica, opština Lopare nakon utvrđenog niza nedostataka koje čine neosnovanim nastavak procedure za ovaj projekat.
Ministarstvo je utvrdilo da se realizacijom projekta na navedenoj lokaciji ne mogu ispuniti uslovi zaštite životne sredine i zdravlja ljudi, te da predmetna lokacija nije prihvatljiva, jer se nalazi na poljoprivrednom zemljištu i u neposrednoj blizini stambenih objekata. Uvažene su primjedbe drugih ministarstava, institucija i organizacija na odabranu lokaciju postrojenja, jer je predviđeno postrojenje usred obradivih površina i voćnjaka, čime bi zagađujuće materije ušle u lanac ishrane, a predmetna lokacija bi vremenom postajala sve zagađenija.
Posebno je prepoznat negativan stav lokalne zajednice prema spalionici koja je jasno stavila do znanja da je spremna i fizički spriječiti da se spalionica počne graditi. Na mirnom protestnom skupu održanom 17. oktobra prošle godine u Mrtvici, mještani ovog i cijelog majevičkog kraja, kao i mnogobrojni mještani graničnih regija Posavine i Semberije glasno i jasno su rekli NE namjeri firme “ZANNI” iz Lukavca da gradi spalionicu medicinskog otpada.
Tada su pripremili i peticiju gdje je prikupljeno 1700 potpisa uz 2000 onlajn potpisa, koja je odnesena u resorna ministarstva.
“Ministarstvo je donijelo jedinu ispravnu odluku koju smo i očekivali – odbili su sve zahtjeve firme ZANNI. Ovakva odluka vraća nadu u naše institucije da rade u službi svojih građana, ali i očuvanja same prirode. Ovim putem želimo da poručimo svima koji “vode bitke” za očuvanje svoje životne sredine da ne prepuštaju ništa slučaju, da stanu čvrsto u odbranu svoje zemlje, da budu složni i odlučni, prvo oni kao mještani, a još kad dobiju podršku sa strane rezultati neće izostati”, rekli su mještani Mrtvice.
Marina Kuburić, iz Centra za životnu sredinu iz kojeg su resornom ministarstvu poslati komentari na nacrt Studije uticaja za spalionicu medicinskog otpada te podržana borba mještana od samog početka, istakla je da u ovoj organizaciji pozdravljaju odluku Ministarstva kao jedinu ispravnu:
“Posebno nam je drago što se i u ovom slučaju lokalno stanovništvo aktiviralo i jasno stavilo do znanja da ne žele spalionicu otpada u svom dvorištu. Nadamo se da će ova poruka biti zapamćena”, istakla je Marina.
Iz Centra za životnu sredinu iz Banjaluke u komentarima koje su dostavili Vladi RS rekli su da su najbliži stambeni objekti na 1.5 km.
“Većina čestica oslobođenih iz dimnjaka spalionica se taloži unutar 10km od izvora, iako se vrlo fine čestice mogu transportovati i na mnogo veće udaljenosti. Tako se npr. živa može prenijeti i na mnogo veće udaljenosti prije nego što se istaloži. Planirani projekat predstavlja opasnost za stanovnike mjesta Mrtvica, ali i opštine Lopare i susjednih opština, jer i savremene spalionice emituju teške metale kao što su olovo, živa. kadmij… Medicinska istraživanja su potvrdila direktnu vezu između pojave pojedinih oblika karcinoma (pluća, želuca, debelog crijeva) i prostorne udaljenosti od spalionice otpada”, između ostalih stojih u komentarima.
Podsjetimo da je u selu Mrtvica koje pripada opštini Lopare, a graniči sa Brčko distriktom, planirana izgradnja spalionice medicinskog i životinjskog otpada, koju je pokrenula firma “ZANNI” d.o.o. Lukavac.
